Azot stanowi podstawowy składnik odżywczy, który wspomaga wzrost roślin i upraw. Niestety jego wysokie stężenie jest szkodliwe dla ludzi i przyrody. 50-60% ogólnej ilości azotu i 30-40% ogólnej ilości fosforu odprowadzanych z terenu Polski do Bałtyku pochodzi z rolniczych zanieczyszczeń punktowych i obszarowych. Azot w formie związków amonowych i azotanowych jest wprowadzany lub dostaje się do gleby z nawozami, opadem atmosferycznym i na skutek erozji gleb. Ograniczeniu negatywnego wpływu rolnictwa na jakość wód ma służyć tzw. Program azotanowy, czyli „Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”.

Celem projektu zintegrowanego LIFE Pilica jest m.in. wspieranie rolników w efektywnym wdrażaniu działań z zakresu programu azotanowego oraz podnoszenie ich świadomości w zakresie korzyści jakie płyną z ograniczenia presji rolniczej dla samego rolnictwa, środowiska i zdrowia ludzi. Jest to spójne z Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, który w kategorii działań edukacyjnych i informacyjnych przewiduje Działania edukacyjne i doradcze dla rolników w zakresie Ograniczenie zanieczyszczenia wód związkami biogennymi pochodzącymi z rolnictwa oraz ograniczenie zanieczyszczenia pestycydami.

W ramach realizacji projektu LIFE Pilica utworzone zostaną Demonstracyjne Gospodarstwa rolne LIFE Pilica w zakresie efektywnego zarządzania składnikami biogenicznymi (azotem i fosforem). Demonstracyjne gospodarstwa powstaną zarówno w indywidualnych gospodarstwach o wielokierunkowym profilu produkcji lub wyspecjalizowane; jak również gospodarstwa przyszkolne lub instytucyjne. Proponujemy kompleksowe podejście do ograniczania rolniczego zanieczyszczenia wód azotem i fosforem: Gospodarstwo objęte zostanie doradztwem jak również dla każdego indywidulanie zostanie wykonana koncepcja, dokumentacje projektowe (jeśli wymagane) oraz zostaną wdrożone działania demonstracyjne w zakresie efektywnego zarządzania składnikami biogenicznymi w celu ochrony zasobów wodnych. Oprócz działań z zakresu praktyk rolniczych promować będziemy działania z zakresu rozwiązań opartych na przyrodzie (tzw. NBS) jako narzędzia dla oczyszczania wód powierzchniowych i płytkich wód podziemnych, zwiększenia retencji wody oraz wzrostu bioróżnorodności, m.in. wysokoefektywne strefy buforowe na styku gruntów i cieków; odtwarzanie śródpolnych oczek wodnych, śródpolne zadrzewienia i zakrzaczenia, miedze śródpolne, pasy miododajne.

Fundacja jest odpowiedzialna w projekcie za realizację działań edukacyjnych, których celem jest:


1) Przeprowadzono 22 szkolenia dla doradców rolnych w zakresie racjonalnej gospodarki nawozowej w kontekście ochrony wód. Przeszkolono łącznie 676 doradców rolnych z obszarów 11 województw – działania zrealizowane.

2) Przeprowadzono 22 warsztaty dla rolników na temat gospodarki nawozowej w kontekście zapisów Programu azotanowego w obrębie 11 województw ze zlewni Wisły. Łącznie przeszkolono 676 rolników - działania zrealizowane.

3) Organizacja akcji informacyjno-edukacyjnych dotyczących racjonalnej gospodarki nawozowej w kontekście ochrony wód skierowanej do rolników. Działania przeprowadzane są w formie punktów informacyjnych w trakcie festynów rodzinnych z okazji święta gminy, dożynek, targów rolnych. Działanie przewidziane w okresie trwania całego projektu.

4) Opracowanie multimedialnych materiałów edukacyjnych dedykowanych uczniom szkół rolniczych w pięciu obszarach tematycznych:

• Znaczenie rozpraszania związków azotu i fosforu pochodzenia rolniczego dla środowiska przyrodniczego i zdrowia człowieka
• Zasoby wodne. Cykl hydrologiczny i zasoby wodne dla rolnictwa w aspekcie zmian klimatu
• Rozwiązania oparte na przyrodzie, jako narzędzia w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych i gruntowych
• Rola agrotechniki w poprawie gospodarki wodnej w produkcji roślinnej
• Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym

Dla każdego z powyższych zagadnień opracowano kurs zawierający teksty omawiające temat, film edukacyjny, 2 animacje, gry edukacyjne, ćwiczenia i prace domowe, słownik, test sprawdzający:

5) Przeprowadzenie konkursu wiedzy dla uczniów szkół rolniczych pn. „Zachowanie bioróżnorodności i ochrona wód w krajobrazie rolniczym” – marzec – kwiecień 2023 r.

6) Organizacja szkolenia dla 50 nauczycieli pn. „Zachowanie bioróżnorodności i ochrona wód w krajobrazie rolniczym”, podczas którego zaprezentujemy multimedialne materiały edukacyjne opracowane w ramach projektu.

7) Zorganizowanie dwudniowych warsztatów dla 110 uczniów pn. „Zachowanie bioróżnorodności i ochrona wód w krajobrazie rolniczym” - wrzesień 2023 r.

8) Jednodniowe warsztaty dla uczniów szkół rolniczych powtarzane cyklicznie i samodzielnie przez szkoły uczestniczące w projekcie:

• Lokalne Systemy Monitotingu Wód
• Warsztaty tworzenie planów nawozowych

9) Wyjazdy 275 rolników do gospodarstw demonstracyjnych.